W ostatnim czasie modele językowe sztucznej inteligencji (LLM) zmieniają sposób, w jaki korzystamy z technologii. Jednak większość zaawansowanych modeli, takich jak GPT-4 czy Llama 3, jest tworzona i trenowana głównie dla języka angielskiego. Polska, jako dynamicznie rozwijający się kraj w dziedzinie sztucznej inteligencji, potrzebuje narzędzia dostosowanego do specyfiki naszego języka, kultury i potrzeb biznesowych. Odpowiedzią na te wyzwania jest PLLuM (Polish Large Language Model) – projekt mający na celu stworzenie pierwszego otwartego modelu językowego na dużą skalę, dedykowanego językowi polskiemu.
Czym jest PLLuM?
PLLuM to inicjatywa naukowa i technologiczna, której celem jest opracowanie dużego modelu językowego specjalizującego się w języku polskim. Projekt ten został oficjalnie ogłoszony 22 stycznia 2024 roku, a jego ukończenie planowane było na koniec 2024 roku.
Twórcy modelu kładą nacisk na otwartość i dostępność, co oznacza, że PLLuM nie będzie zamkniętym systemem komercyjnym, lecz otwartym narzędziem, z którego będą mogli korzystać naukowcy, przedsiębiorcy i programiści.
Cele projektu PLLuM
Projekt PLLuM powstał z myślą o stworzeniu zaawansowanego modelu językowego, który będzie w pełni otwarty i dostępny dla wszystkich użytkowników, niezależnie od ich potrzeb i skali działalności. Jego twórcy dążą do tego, aby zaawansowane technologie przetwarzania języka naturalnego stały się fundamentem rozwoju sztucznej inteligencji w Polsce, umożliwiając zarówno badaczom, jak i przedsiębiorcom swobodne korzystanie z nowoczesnych narzędzi NLP.
Jednym z kluczowych aspektów projektu jest wsparcie administracji publicznej poprzez integrację inteligentnych systemów asystenckich, które pomogą obywatelom w sprawniejszym załatwianiu formalności i kontaktach z urzędami. Dzięki modelowi PLLuM możliwe będzie automatyczne analizowanie dokumentów, odpowiadanie na pytania petentów oraz usprawnienie procesów obsługi administracyjnej.
Równocześnie projekt kładzie ogromny nacisk na etyczne wykorzystanie sztucznej inteligencji w zgodzie z wytycznymi Unii Europejskiej oraz przepisami dotyczącymi ochrony prywatności. Transparentność działania modelu oraz jego zgodność z regulacjami, takimi jak RODO czy AI Act, mają zagwarantować bezpieczeństwo danych i zapobiegać nieetycznym zastosowaniom technologii.
Dodatkowo PLLuM ma za zadanie zwiększenie konkurencyjności polskich firm na arenie międzynarodowej, dostarczając im narzędzia umożliwiające automatyzację procesów biznesowych, analizy danych oraz optymalizację obsługi klienta. Dzięki temu przedsiębiorstwa będą mogły wdrażać sztuczną inteligencję w swoich produktach i usługach bez konieczności korzystania z drogich, zagranicznych rozwiązań.
Liderzy projektu
Projekt PLLuM jest realizowany przez czołowe polskie instytucje naukowe i badawcze, w tym:
- Politechnika Wrocławska (lider projektu),
- NASK (Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa),
- OPI PIB (Ośrodek Przetwarzania Informacji – Państwowy Instytut Badawczy),
- Instytut Podstaw Informatyki PAN,
- Uniwersytet Łódzki,
- Instytut Slawistyki PAN.
Projekt otrzymał dofinansowanie w wysokości 14,5 miliona złotych z budżetu Ministerstwa Cyfryzacji, co pokazuje, jak dużą wagę Polska przykłada do rozwoju rodzimej sztucznej inteligencji.
Czym PLLuM różni się od istniejących modeli AI?
Jedną z najważniejszych cech, która wyróżnia PLLuM na tle innych modeli sztucznej inteligencji, jest jego pełne dostosowanie do języka polskiego. Język ten charakteryzuje się wyjątkowo skomplikowaną fleksją, obejmującą odmianę przez przypadki, liczby i rodzaje, a także dużą różnorodnością składniową i bogactwem synonimów oraz idiomów. Modele tworzone w języku angielskim często nie radzą sobie z tymi wyzwaniami, dlatego PLLuM ma zostać wytrenowany na zbiorach danych specyficznych dla polszczyzny, obejmujących teksty urzędowe, literaturę, publikacje internetowe oraz wpisy z mediów społecznościowych. Dzięki temu będzie mógł generować teksty naturalne i zgodne z rzeczywistym użyciem języka w różnych kontekstach.
Kolejnym istotnym wyróżnikiem projektu jest jego otwartość i brak ograniczeń licencyjnych. Podczas gdy wiodące modele, takie jak GPT-4 od OpenAI czy Claude od Anthropic, są rozwiązaniami komercyjnymi, PLLuM ma być dostępny na otwartej licencji. Oznacza to, że każdy, niezależnie od wielkości swojej firmy czy charakteru działalności, będzie mógł go swobodnie wykorzystywać bez konieczności ponoszenia opłat licencyjnych. Dzięki temu startupy, organizacje badawcze, a nawet administracja publiczna będą miały dostęp do nowoczesnego narzędzia bez barier finansowych i prawnych.
Istotnym aspektem jest również zgodność modelu z europejskimi regulacjami dotyczącymi sztucznej inteligencji. W dobie rosnących obaw o prywatność danych i dezinformację, PLLuM został zaprojektowany w taki sposób, aby spełniać wymagania AI Act Unii Europejskiej. Jego działanie będzie transparentne, co oznacza brak ukrytych algorytmów i lepszą kontrolę nad sposobem, w jaki model generuje treści. Ponadto twórcy zwracają szczególną uwagę na zgodność z przepisami dotyczącymi ochrony danych osobowych, takimi jak RODO, aby zagwarantować użytkownikom maksymalne bezpieczeństwo. Co więcej, wdrożone mechanizmy ograniczające mają minimalizować ryzyko generowania treści dezinformacyjnych, co czyni PLLuM narzędziem zarówno zaawansowanym technologicznie, jak i odpowiedzialnym społecznie.
Możliwe zastosowania PLLuM
Obsługa klienta i chatboty
Dzięki zaawansowanej analizie języka model może wspierać automatyczną obsługę klienta w firmach, bankach czy e-commerce.
Tłumaczenia i przetwarzanie dokumentów
PLLuM może pomóc w analizie tekstów prawnych, automatycznym streszczaniu dokumentów czy tłumaczeniach między językiem polskim a innymi językami.
Asystenci AI dla administracji publicznej
Jednym z głównych celów projektu jest wsparcie administracji publicznej poprzez inteligentne asystenty, które pomogą obywatelom w załatwianiu spraw urzędowych.
Narzędzia do analizy treści
PLLuM może wspierać dziennikarzy, analityków i badaczy w analizie ogromnych zbiorów tekstowych, wykrywaniu dezinformacji czy analizie trendów w mediach społecznościowych.
Podsumowanie
PLLuM stanowi przełomowy krok w rozwoju sztucznej inteligencji w Polsce i całej Europie Środkowo-Wschodniej. Dzięki tej inicjatywie polskie firmy, instytucje publiczne oraz startupy zyskają dostęp do nowoczesnych technologii przetwarzania języka naturalnego bez konieczności ponoszenia kosztów związanych z korzystaniem z komercyjnych rozwiązań. To otwarte narzędzie pozwoli na szerokie zastosowanie w różnych sektorach – od administracji publicznej, przez biznes, aż po edukację i badania naukowe.
Największą zaletą PLLuM jest jego pełne dostosowanie do języka polskiego, co oznacza, że model będzie rozumiał nie tylko jego skomplikowaną gramatykę, ale także kontekst kulturowy i specyfikę użycia w różnych dziedzinach. Jednocześnie projekt opiera się na zasadzie pełnej otwartości, co oznacza, że każdy zainteresowany – niezależnie od skali swojej działalności – będzie mógł korzystać z niego bez opłat licencyjnych.
Nie bez znaczenia jest również fakt, że PLLuM spełnia wymagania regulacyjne Unii Europejskiej w zakresie etycznego wykorzystania sztucznej inteligencji, zachowując przejrzystość działania i zgodność z przepisami dotyczącymi ochrony danych osobowych. Jego wdrożenie w administracji publicznej i sektorze biznesowym może znacząco usprawnić procesy związane z analizą danych, automatyzacją obsługi klienta czy przetwarzaniem dokumentów, co przełoży się na większą efektywność i oszczędność zasobów.
Dzięki PLLuM Polska staje się jednym z liderów w rozwoju nowoczesnych narzędzi AI, otwierając drzwi do szerokiej adopcji sztucznej inteligencji w różnych aspektach życia społecznego i gospodarczego. To projekt, który nie tylko przyspieszy rozwój technologiczny kraju, ale również zapewni innowacyjne narzędzie, które może stać się fundamentem dla przyszłych rozwiązań opartych na AI.